Formatie struikelt over migratie; de voors en tegens van ‘opvang in de regio’?

Door Cyril Rosman

‘Meeste vluchtelingen willen op worden gevangen in hun regio’
,,Zeker 86 procent van de vluchtelingen wordt nu al opgevangen in de eigen regio”, weet Tineke Ceelen, directeur van de Stichting Vluchteling. ,,De meeste vluchtelingen willen in de buurt blijven. Het is waar je familie is, waar je de taal en de cultuur begrijpt. Het is logisch dat je in de buurt blijft van waar je vandaan komt.” Zo wonen miljoenen Syrische vluchtelingen nog steeds in de buurlanden Turkije en Libanon, het zijn er heel veel meer dan er naar Europa kwamen.

Ceelen is een voorstander van opvang in de regio. ,,Dat is wat wij doen: dáár hulp verlenen.” Ze was de afgelopen maanden in vluchtelingenkampen in Somalië en Uganda en concludeerde dat als Nederland wil dat álle vluchtelingen in de eigen regio blijven, er fors geld bij zal moeten. ,,Vluchtelingenkampen zijn nu vaak wachtkamers, waar mensen wachten op het einde van een conflict. Je ziet er vernielde levens waar de tranen van in je ogen springen. Ik denk dat als je de opvang naar een acceptabel niveau brengt, er minder mensen naar Europa zullen komen. Geef mensen dáár de kans om werk te vinden, geef kinderen de kans om er naar school te gaan. Dat is nu nog vaak niet het geval.”

De term ‘opvang in de regio’ is inmiddels gekaapt door de politiek, vindt Ceelen. ,,Het wordt gebruikt als een oplossing voor de trek naar Europa. Maar wat zeker is: het is verschrikkelijk om te zien dat mensen in gammele bootjes stappen om hierheen te komen. Als iemand daar een oplossing voor vindt, ben ik de eerste die zal applaudisseren.”

‘Vluchtelingen komen toch wel, rechtsom of linksom’
,,We proberen al heel lang om migratiestromen in de hand te houden. Maar één ding is gebleken: vluchtelingen komen toch wel naar Europa, linksom of rechtsom”, zegt Martijn Stronks, universitair docent migratierecht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Ook hij stelt dat opvang in de regio nu al de belangrijkste manier is om vluchtelingen op te vangen. ,,Daar zijn de partijen het ook wel over eens, maar lastiger wordt het voor wat betreft de mensen die toch naar Europa afreizen”, stelt Stronks. ,,Het CDA wil het vluchtelingenverdrag aanpassen en meer mogelijkheden creeëren om mensen terug te sturen. GroenLinks wil juist legale routes openen voor mensen om naar Europa te komen.” De VVD wil geld stoppen in opvang in de regio ‘zodat asielaanvragen in Europa niet meer nodig is’. Vluchtelingen van buiten Europa zouden ook geen asiel meer krijgen in Nederland. Stronks vraagt zich af hoe reeël de wensen van VVD en CDA zijn. ,,Is het wel mogelijk om het mondiale Vluchtelingenverdrag aan te passen? Bovendien moet er aanverwante Europese regelgeving worden veranderd.”

Maar ook de ‘legale routes’ die GroenLinks wil, zijn ingewikkeld. Het Europees Hof verwierp recent nog een verzoek van een Syrische vluchtelingengezin dat vanuit Libanon een ‘humanitair visum’ had aangevraagd in België. Europa hoeft niet automatisch iedereen die zich in een belabberde situatie bevindt, toegang te verlenen. Stronks: ,,GroenLinks en de VVD zitten in een patstelling. Er zal iemand fiks water bij de wijn moeten doen om er nog uit te komen.”